అక్టోబర్ 10 ప్రపంచ మానసిక ఆరోగ్య దినోత్సవం: మానసిక అనారోగ్యం.. ఇలా గుర్తించొచ్చు

మానసిక ఆరోగ్యం అనేది ఒక వ్యక్తి ఆలోచనలు, భావాలు, ప్రవర్తనలో వచ్చే మార్పుల ద్వారా తెలుస్తుంది. ఒక వ్యక్తి ఆలోచనా విధానంలో, రోజువారీ కార్యకలాపాలను నిర్వహించే సామర్థ్యంలో లేదా ఇతరులతో సంబంధాలలో నిరంతరంగా గణనీయమైన మార్పులు కనిపిస్తే, అది మానసిక అనారోగ్యానికి సంకేతం కావచ్చు.

మానసిక అనారోగ్యాన్ని గుర్తించడానికి సహాయపడే కొన్ని సాధారణ లక్షణాలు సంకేతాలు ఉంటాయి. ఈ లక్షణాలు ఎక్కువ కాలం (కొన్ని వారాలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ) ఉండి, వ్యక్తి సాధారణ జీవితానికి ఆటంకం కలిగిస్తే, వెంటనే మానసిక ఆరోగ్య నిపుణులను సంప్రదించడం ముఖ్యం.

మానసిక అనారోగ్యం.. ఇలా గుర్తించొచ్చు

మానసిక అనారోగ్యం ప్రతి వ్యక్తిలోనూ భిన్నంగా వ్యక్తమవుతుంది, కానీ ఇక్కడ కొన్ని ముఖ్యమైన సాధారణ లక్షణాలు ఇలా ఉన్నాయి

1. భావోద్వేగాలలో మార్పులు (Emotional Changes)

నిరంతర విచారం లేదా నిస్సత్తువ (Constant Sadness or Low Feeling): చాలా కాలం పాటు తీవ్రమైన విచారం, నిరాశ, లేదా ఏకాగ్రత లేకపోవడం. చిన్న విషయాలకు కూడా ఏడుపు రావడం. (డిప్రెషన్ లక్షణం)

తీవ్ర ఆందోళన, భయం (Extreme Anxiety and Fear): భవిష్యత్తు గురించి లేదా చిన్న విషయాల గురించి కూడా అధిక ఆందోళన, భయం లేదా పానిక్ అటాక్‌లు (తీవ్ర భయాందోళన దాడులు) ఎదుర్కొనడం. దీనివల్ల గుండె వేగంగా కొట్టుకోవడం, విపరీతమైన చెమట పట్టడం వంటి శారీరక లక్షణాలు కూడా ఉండవచ్చు.

విలువలేని భావన లేదా అపరాధ భావాలు (Feelings of Worthlessness or Guilt): తాను ఎందుకూ పనికిరాననే భావన, లేదా జరగని తప్పులకు కూడా తీవ్ర అపరాధ భావనను కలిగి ఉండటం.

తీవ్రమైన మానసిక స్థితి మార్పులు (Extreme Mood Swings): చాలా తక్కువ సమయంలోనే అధిక సంతోషం (మానియా) నుండి తీవ్ర విచారం (డిప్రెషన్)కు మారడం.

2. ఆలోచన, ఏకాగ్రతలో సమస్యలు (Problems with Thought and Concentration)

ఏకాగ్రత లేకపోవడం (Poor Concentration): ఏ పనిపైనా దృష్టి పెట్టలేకపోవడం, చదవడానికి లేదా పనిచేయడానికి కష్టపడటం.

జ్ఞాపకశక్తి తగ్గడం (Memory Loss): విషయాలను గుర్తుంచుకోవడంలో ఇబ్బంది పడటం.

వాస్తవికత నుండి దూరం (Detachment from Reality):

భ్రమలు (Hallucinations): ఇతరులకు వినిపించని లేదా కనిపించని శబ్దాలు వినడం, వస్తువులను చూడటం.

భ్రమలు/తప్పుడు నమ్మకాలు (Delusions): వాస్తవానికి విరుద్ధంగా ఉండే తప్పుడు నమ్మకాలను బలంగా నమ్మడం (ఉదా: ఎవరో తనను అనుసరిస్తున్నారని లేదా హాని చేయాలని చూస్తున్నారని నమ్మడం).

ఆత్మహత్య ఆలోచనలు (Suicidal Thoughts): తనకు లేదా ఇతరులకు హాని కలిగించే ఆలోచనలు రావడం.

3. ప్రవర్తన, దినచర్యలో మార్పులు (Changes in Behavior and Routine)

సామాజిక ఉపసంహరణ (Social Withdrawal): స్నేహితులు, కుటుంబ సభ్యుల నుండి దూరంగా ఉండటం, సామాజిక కార్యక్రమాలలో ఆసక్తి కోల్పోవడం.

ఇష్టమైన కార్యకలాపాల పట్ల ఆసక్తి కోల్పోవడం (Loss of Interest in Hobbies): ఒకప్పుడు సంతోషాన్నిచ్చిన పనుల పట్ల కూడా ఆసక్తి కోల్పోవడం.

నిద్ర అలవాట్లలో మార్పులు (Changes in Sleep Habits): అతిగా నిద్రపోవడం లేదా నిద్రలేమి (Insomnia) తో బాధపడటం.

ఆహారపు అలవాట్లలో మార్పులు (Changes in Eating Habits): ఆకలి విపరీతంగా పెరగడం లేదా పూర్తిగా ఆకలి కోల్పోవడం, దీని వలన బరువులో మార్పులు రావడం.

వ్యక్తిగత పరిశుభ్రత పట్ల అశ్రద్ధ (Neglect of Personal Hygiene): స్నానం చేయడం, దుస్తులు మార్చడం వంటి వ్యక్తిగత పరిశుభ్రతపై శ్రద్ధ తగ్గడం.

మద్యం లేదా మాదకద్రవ్యాల వాడకం (Substance Abuse): ఒత్తిడిని లేదా భావోద్వేగాలను తగ్గించుకోవడానికి ధూమపానం, మద్యం లేదా మాదకద్రవ్యాల వినియోగం పెరగడం.

తరచుగా పోరాటాలు/కోపం (Frequent Fights/Anger): చిన్న విషయాలకు కూడా విపరీతమైన కోపం, చిరాకు లేదా హింసాత్మక ప్రవర్తన చూపడం.

ఈ లక్షణాలు ఎవరిలోనైనా కొంత కాలం పాటు కనిపించడం సహజం. ఈ మార్పులు నిరంతరంగా ఉండి, రోజువారీ జీవితాన్ని, పనిని లేదా సంబంధాలను తీవ్రంగా ప్రభావితం చేస్తుంటే, అది సహాయం అవసరమని సూచిస్తుంది.

స్వంతంగా నిర్ధారణ వద్దు..

మీకు లేదా మీకు తెలిసిన వారికి ఈ లక్షణాలు కనిపిస్తే, మీరే ఏదో ఒక అనారోగ్యంగా నిర్ధారించుకోకుండా, మానసిక వైద్య నిపుణుడిని (Psychiatrist) లేదా కౌన్సిలర్/థెరపిస్ట్‌ని (Counselor/Therapist) సంప్రదించడం చాలా ముఖ్యం. సరైన నిర్ధారణ, చికిత్స వారికి సహాయపడుతుంది.

సహాయం తీసుకోవడం బలహీనత కాదు, అది ఒక బలం.

- మానస తిరుమల,

సైకాలజిస్ట్

9963338639

మానస తిరుమల, సైకాలజిస్ట్